Głównym składnikiem dochodów własnych Miasta jest udział we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. W roku 2014 planowany jest on na poziomie 37,53%[1]. Jest to główny składnik dochodów własnych gmin i pochodzi z dochodów osób pracujących, emerytów i prowadzących działalność gospodarczą samodzielnie lub w spółce cywilnej.
W latach 2007-2014 wpływy kształtowały się następująco:

Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych Gminy Miasta Stargard Szczeciński w latach 2007-2014

Dochody te wzrosły z ponad 30 mln zł w 2007 roku do prawie 44 mln zł w roku 2014. Nie należy jednak wprost upatrywać tego w wzroście dochodów mieszkańców. Przede wszystkim zwiększył się nieznacznie udział gmin w dochodach w podatku od osób fizycznych. W roku 2008 było to realnie 36,49% natomiast w 2014 planowane jest 37,53%. Drugim istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost dochodów jest zamrożona kwota wolna od podatku oraz progi podatkowe. Trzeba pamiętać, iż podatek dochodowy od osób fizycznych w Polsce płacą osoby o niskich dochodach. Pamiętając o tych istotnych detalach porównam dynamikę wzrostu dochodów z realnym wzrostem PKB.

Wpływy z podatku od osób fizycznych a realny wzrost PKB 2008-2014

Jak widzimy w latach 2008,2011,2012,2013 dochody te rosną znacznie powyżej realnego wzrostu PKB. Znaczny spadek dochodów mamy w roku 2009 aż o 7% mniej niż rok wcześniej. Dopiero w 2011 dochody „wróciły” ponad poziom z 2008 roku. Wydaje się zasadne porównanie do nominalnego wzrostu PKB. Dochody z roku na rok rosną nominalnie w budżecie więc porównam go do nominalnej zmiany Produktu Krajowego Brutto.

Wpływy z podatku od osób fizycznych a nominalny wzrost PKB 2008-2014

Tutaj widzimy, iż jedynie lata 2008,2011,2013 dają większy wzrost dochodów niż nominalny PKB. Różnica jest na tyle istotna, że można przyjąć, iż w tych latach nasi mieszkańcy zarabiali z roku na rok więcej niż średnia w kraju. Jest to porównanie uproszczone ale pokazuje pewien obraz dochodów mieszkańców.

Zwróciłem się do Urzędu Skarbowego w Stargardzie o informacje o dochodach/przychodach ogółem mieszkańców powiatu otrzymałem jedynie informacje o złożonych zeznaniach. Zamieszczam je tutaj gdyż pokazują ciekawą tendencję.

Osoby składające poszczególne deklaracje podatkowe w latach 2007-2014

Skupię się na trzechPITach tj. PIT-36, PIT-28 i PIT-37. PIT-36 składają osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą rozliczające się na zasadach ogólnych (i mające również inne dochody). PIT-28 składają osoby prowadzące działalność gospodarczą rozliczające się w formie ryczałtowej. PIT-37 składają osoby posiadające dochody z pracy, umów cywilnoprawnych i emerytur[2]. Jak widać od 2007 roku liczba osób mających dochody włącznie z pracy spadła z 39 936 do 38 740 osób. W tym samy okresie liczba osób prowadząca działalność gospodarczą na zasadach ogólnych wzrosła z 4 989 osób do 5 956! Do tego 596 ryczałtowców i 64 podatników rozliczających się liniowo więcej.

Piszę o tym w kontekście Parków Przemysłowych i tworzenia „nowych” miejsc pracy. Ilość podatników składających PIT-37 ubywa a przybywa osób prowadzących działalność gospodarczą.Nie znamy szczegółów czy przyczyn dlaczego osoby zakładają działalność gospodarczą. Pokazuje to jednak, że mieszkańcy powiatu biorą sprawy w swoje ręce i nie czekają (bądź nie mają wyjścia) na to aż ktoś da im pracę. Wydaje się zasadne zwrócenie Radnym uwagi na tą tendencję.

Chcę pokazać jeszcze jeden wskaźnik. Jest to dochód na mieszkańca z podatku od osób fizycznych. Obliczyłem go dzieląc wpływy z danego roku z podatku dochodowego od osób fizycznych na ilość mieszkańców wg danych GUS.

Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych na jednego mieszkańca Gminy Miasta Stargard Szczeciński w latach 2007-2014

W roku 2007 wpływ z podatku dochodowego od osób fizycznych wynosił 436,66 zł. W roku 2011 było to już 602,88 zł. Jest to wzrost o 37,88% jest on niższy od wzrostu nominalnego PKB, który wyniósł w tym okresie 39,01%[3].

Na podstawie przedstawionych danych trudno ocenić jak kształtują się dochody mieszkańców miasta. Przedstawiony obraz pokazuje, że dochody z podatków Miasta nie przewyższają wzrostu PKB w kraju. Przynajmniej nie ma przesłanek by tak twierdzić. Coraz więcej osób zakłada własną działalność gospodarczą a coraz mniej osób czerpie dochody wyłącznie z umów o pracę czy o dzieło. Oczywiście na to należy nałożyć dane dotyczące migracji i zmniejszającą się liczbę mieszkańców miasta i powiatu, o czym już pisałem wcześniej.

Co ciekawe spada liczba osób deklarujących dochody z udziału w spółkach kapitałowych i tzw. graczy giełdowych (PIT-38) pomimo, że rośnie liczba spółek kapitałowych działających na terenie powiatu. O tym w kolejnym artykule gdzie pokażę zmiany w dochodach z podatku od osób prawnych, które to dochody w przeciwieństwie do analizowanych w niniejszym artykule dynamicznie wzorsły.

[1] Art. 4 ust.2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity z dnia 18 czerwca 2014 r.)

[2] Jeżeli emeryt pracuje.

[3] PKB w 2007 = 1 176 737,00 mln zł, w 2013 = 1 635 745,80 mln zł. 1 635 745,80/1 176 737,00=1,390069149